Ένας υπέροχος χημικός κόσμος

Ναταλία Τσιγαρίδου (Μέλος GREENPEACE)

Έχει βγάλει πολλούς οδηγούς πράσινης χημείας – κατανάλωσης η Greenpeace. Έχει ασχοληθεί με το θέμα. Γιατί; Ποια ήταν η ανάγκη που σας έκανε να ασχοληθείτε με αυτό το θέμα;

Αν κοιτάξουμε γύρω μας στο σπίτι μας, τα απορρυπαντικά που χρησιμοποιούμε στην κουζίνα μας, τα απορρυπαντικά για τα πιάτα για το πλυντήριο, τα καθαριστικά για το μπάνιο, θα δούμε ότι δεν έχουμε τίποτα να ζηλέψουμε από ένα σύγχρονο εργαστήριο χημείας. Πραγματικά όλα αυτά τα απορρυπαντικά περιέχουν πάρα πολλές ουσίες οι οποίες είναι χημικές με αποτέλεσμα να υπάρχουν πάρα πολλές επικίνδυνες επιπτώσεις και για το περιβάλλον αλλά και για την ίδια μας την υγεία. Για αυτόν ακριβώς το λόγο αποφασίσαμε ότι χρειάζεται, ότι λείπει από την ελληνική πραγματικότητα, ένας οδηγός πράσινης κατανάλωσης ο οποίος να ενημερώνει, να προειδοποιεί για τους κινδύνους από τις ουσίες αυτές αλλά και φυσικά να προτείνει εναλλακτικές λύσεις.

Τι κάνουν ακριβώς στον οργανισμό αυτές οι ουσίες; Τι βλαβερές συνέπειες είδατε ότι υπάρχουν;

Ας εστιάσουμε σε ένα κοινό καθαριστικό που οι περισσότεροι από εμάς χρησιμοποιούμε στο σπίτι μας, τη χλωρίνη. Αξίζει εδώ να αναφέρουμε μια φράση του Dr. Otto Hazinger, ειδικού στις διοξίνες, ο οποίος πολύ χαρακτηριστικά αναφέρει ότι ο Θεός δημιούργησε 91 στοιχεία, ο άνθρωπος 15 και ο διάβολος μόνο ένα: το χλώριο. Τι κρύβεται λοιπόν πίσω από τη γνωστή σε όλους μας χλωρίνη, την οποία η διαφήμιση μας υπόσχεται απολύμανση και άρωμα φρεσκάδας για το σπίτι μας; Αυτό που δε μας λέει η διαφήμιση είναι ότι κρύβονται πολύ σοβαρές επιπτώσεις για τα οικοσυστήματα αλλά και για τη δική μας την υγεία και επίσης κανείς δε μας προειδοποιεί ότι αναμειγνύοντας την χλωρίνη με άλλα ισχυρά καθαριστικά αλλά και κυρίως με καθαριστικά που περιέχουν αμμωνία, εκλύονται τοξικά αέρια που μπορούν να προκαλέσουν από έναν ελαφρύ πονοκέφαλο ή ναυτία μέχρι και πνευμονικό οίδημα με την ανάγκη βέβαια να μεταφερθεί κάποιος στο νοσοκομείο.

Υπάρχουν πολλές ετικέτες στα προϊόντα, τα καθαριστικά, τα απορρυπαντικά κ.λ.π. Είναι εύκολο να διαβάσει κάποιος μια ετικέτα συγκεκριμένη; Πρέπει να προσέχει κάτι; Ή είναι δύσκολο; Δηλαδή τι έχετε να συμβουλεύσετε κάποιον καταναλωτή;

Δυστυχώς δεν είναι πολύ εύκολο να ξέρουμε από την ετικέτα του προϊόντος τι περιέχει και ακόμα περισσότερο τι επιδράσεις μπορεί να έχει αυτό στην υγεία μας. Συνήθως οι ετικέτες είναι γενικόλογες ή έχουν πολύ εξειδικευμένους χημικούς όρους τους οποίους οι περισσότεροι από εμάς δε γνωρίζουμε. Ως μια πολύ γενική συμβουλή θα μπορούσαμε να πούμε ότι καλό είναι να αποφεύγουμε οτιδήποτε περιέχει φωσφορικά άλατα. Να προτιμήσουμε απορρυπαντικά που περιέχουν ζεόλιθους αντί για αυτά τα φωσφορικά άλατα. Και φυσικά να αποφεύγουμε πάντα τη χλωρίνη. Η χλωρίνη μπορεί να εμφανίζεται και ως κάποια χλωριώδης ουσία, είναι καλό δηλαδή να διαβάζουμε στην ετικέτα και όπου βλέπουμε τη λέξη χλώριο μέσα σε μια άλλη μεγάλη λέξη που μας είναι δύσκολο να την ερμηνεύσουμε, να την αποφεύγουμε.

Αυτό που είπατε προηγουμένως, σε σχέση με τις νοικοκυρές, η νοικοκυρά έχει μεγαλύτερη ευαισθησία για τον κόσμο σε σχέση με τα παιδιά. Επειδή πολλές φορές καθαρίζει ας πούμε η νοικοκυρά και το παιδί της είναι κάπου εκεί κοντά. Έχετε εσείς διαπιστώσει για κάποιες συνέπειες ή έρευνες ας πούμε σε σχέση με τα παιδιά; Δηλαδή τα παιδιά πως εκτίθενται σε όλο αυτό το χημικό εργοστάσιο που έχουμε στο σπίτι μας;

Οι έρευνες έχουν δείξει ότι οι τοξικές ουσίες βρίσκονται παντού στον πλανήτη. Και όταν λέμε παντού στον πλανήτη κυριολεκτούμε. Βρίσκονται σε κάθε οικοσύστημα και από τα οικοσυστήματα φυσικά περνούν και στον ανθρώπινο οργανισμό. Οι περισσότερες από αυτές τις ουσίες έχουν την τάση να αποθηκεύονται στον ανθρώπινο οργανισμό

Θέλω να μας πείτε λίγο για το χημικό εργοστάσιο που έχουμε στο σπίτι μας. Δηλαδή λίγο να μας περιγράψετε από το απορρυπαντικό για τα πιάτα μέχρι τα καλλυντικά μας και τα σαπούνια μας, ακόμα και η οδοντόπαστα μας είναι χημικό. Θα ήθελα λίγο να μας το περιγράψετε το χημικό εργοστάσιο.

Που βρίσκονται όμως οι διάφορες χημικές ουσίες για τις οποίες όλοι κάτι έχουμε ακούσει αλλά δεν ξέρουμε ακριβώς που είναι γιατί δεν μπορούμε να τις δούμε να τις πιάσουμε και έτσι να τις αναγνωρίσουμε. Δεν βρίσκονται μόνο όπως ίσως να είναι αυτονόητο σε εντομοκτόνα ή καθαριστικά. Βρίσκονται στα περισσότερα από τα καλλυντικά που χρησιμοποιούμε, βρίσκονται σε πλαστικά παιχνίδια, βρίσκονται στα ρούχα μας, βρίσκονται στα στρώματα, βρίσκονται σε δομικά υλικά από τα οποία είναι φτιαγμένα τα σπίτια που ζούμε.

Υπάρχει τρόπος να αντικατασταθούν τα χημικά; Πως λοιπόν μπορούμε να αποφύγουμε τα χημικά που μας περιτριγυρίζουν;

Δεν είναι πάντα εύκολο γιατί δεν υπάρχουν πάντα εναλλακτικές λύσεις τις οποίες μπορούμε να βρούμε στην αγορά. Υπάρχουν όμως νομοθεσίες που μπορούν να θεσπιστούν από την ελληνική κυβέρνηση αλλά και από την ΕΕ όπως κανονισμός REACH που ψηφίστηκε πρόσφατα και ο οποίος υποχρεώνει τις χημικές βιομηχανίες να δηλώνουν ποιες είναι οι χημικές ουσίες που χρησιμοποιούν, ποιες είναι οι επιπτώσεις τους και όπου υπάρχουν ασφαλέστερες λύσεις να υποκαθιστούν τις επικίνδυνες ουσίες με άλλες πιο ασφαλείς για το περιβάλλον και τον ανθρώπινο οργανισμό. Πρέπει όμως να τονίσουμε ότι ο κανονισμός REACH ψηφίστηκε αρκετά αποδυναμωμένος λόγω του lobby της χημικής βιομηχανίας, με αποτέλεσμα πολλές από αυτές τις χημικές ουσίες να συνεχίσουνε να μας περιτριγυρίζουν μέχρι βέβαια την ψήφιση του επόμενου πιο δυνατού κανονισμού.

Θέλω να μας πείτε που βρήκατε αυτές τις συνταγές τις οποίες έχετε συμπεριλάβει στον οδηγό της πράσινης χημείας

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η καθαριότητα Οι άνθρωποι πάντοτε καθάριζαν χρησιμοποιώντας συστατικά και ουσίες που βρίσκονταν στη φύση χωρίς να αποτελούν κίνδυνο είτε για την ανθρώπινη υγεία είτε για το περιβάλλον και πολλές από αυτές τις συνταγές ίσως να τις θυμάται κανείς, να τις θυμόμαστε αρκετοί από εμάς από τη γιαγιά μας ή ακόμα και από τους γονείς μας να τις χρησιμοποιούνε, για παράδειγμα το ξύδι που όλοι γνωρίζουμε που είναι πάρα πολύ καλό για την απολύμανση. Πράγματι εναλλακτικές συνταγές για απορρυπαντικά με βάση το ξύδι και άλλες ουσίες βρίσκονται στον οδηγό πράσινης κατανάλωσης της Greenpeace και μάλιστα έχουν πολύ καλά αποτελέσματα για την καθαριότητα του σπιτιού.

Εγώ δεν έχω πολλές ερωτήσεις ακόμα. Ίσως μια τελευταία για να μας πείτε για την πλαστική σακούλα. Απλές καθημερινές συμβουλές σε σχέση με τις συνήθειες μας και τη νοοτροπία μας ας πούμε περισσότερο. Υπάρχουν τρόποι να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και την οικογένεια μας από άχρηστες χημικές ουσίες που να είναι και βλαβερές;

Μια εναλλακτική λύση στα χημικά καθαριστικά της αγοράς είναι ένα απλό καθαριστικό γενικής χρήσης που μπορούμε πολύ εύκολα να φτιάξουμε στο σπίτι μας. Το πώς θα το δούμε τώρα: Μέσα σε 2 λίτρα καυτό νερό θα διαλύσουμε 25 ml λευκό ξύδι, 25 ml αμμωνία και 50 περίπου γρ. μαγειρική σόδα. Ανακατεύουμε. Για να έχει καλύτερη μυρωδιά μπορούμε να ρίξουμε λίγες σταγόνες από το αγαπημένο μας άρωμα. Και το καθαριστικό αυτό μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε σε επιφάνειες, σε πατώματα και γενικά σε οποιαδήποτε επιφάνεια θέλουμε να καθαρίσουμε. Γενικά σε όποιο μέρος του σπιτιού θέλουμε να καθαρίσουμε. Για να πλύνουμε τα πιάτα διαλύουμε πράσινο σαπούνι σε ζεστό νερό, προσθέτουμε λίγο λευκό ξύδι για τα λίπη και τις μυρωδιές, ανακατεύουμε μέχρι να διαλυθεί το σαπούνι και πλένουμε κανονικά τα πιάτα. Αυτά είναι κάποια από τα υλικά που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να κατασκευάσουμε στο σπίτι μας εναλλακτικά απορρυπαντικά, φιλικά προς την υγεία μας αλλά και προς το περιβάλλον. Όπως βλέπουμε είναι πολύ εύκολο να τα βρούμε, πράσινο σαπούνι, ξύδι στο σουπερμάρκετ, αμμωνία στο φαρμακείο, και επίσης μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και κάποια βότανα που μπορούμε πολύ εύκολα να τα βρούμε σε καταστήματα που πουλάνε βότανα, όπως για παράδειγμα τη λεβάντα ως εναλλακτικό στα σκοροκτόνα τα οποία περιέχουνε, όπως και τα περισσότερα εντομοκτόνα, κάποιες ουσίες που έχουν ανιχνευθεί όχι μόνο στους ανθρώπινους ιστούς αλλά και στο μητρικό γάλα, και μπορούμε είτε ξερή λεβάντα είτε χλωρή που μόλις την έχουμε κόψει από το φυτό. Επίσης μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ποτ πουρί. Μπορούμε να το βρούμε σε καταστήματα που πουλάνε κεριά για παράδειγμα και να το χρησιμοποιήσουμε ως αρωματικό χώρο αντί για τα χημικά αρωματικά. Ως εναλλακτικό για τα εντομοκτόνα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πάλι κάποιες φυσικές ουσίες, για παράδειγμα: όταν θέλουμε να ξεφορτωθούμε τις ενοχλητικές κατσαρίδες που βρίσκονται στο σπίτι μας αγοράζουμε από το φαρμακείο της γειτονιάς μας λίγο βόρακα, είναι αυτή η άσπρη σκόνη, την ανακατεύουμε με ζάχαρη ώστε να γίνει ελκυστική για τις κατσαρίδες και τη βάζουμε στις χαραμάδες. Επίσης μπορούμε να βάλουμε φύλλα δάφνης, πάλι στις χαραμάδες από όπου βγαίνουν οι κατσαρίδες και δεν θα τις ξαναδούμε. Τώρα όταν θέλουμε να φτιάξουμε κάποιο σπιτικό και φιλικό για το περιβάλλον και την υγεία μας εντομοκτόνο για τα φυτά που έχουμε στο μπαλκόνι μας, μπορούμε να πάρουμε φύλλα τσουκνίδας αποξηραμένης, να τα διαλύσουμε σε ζεστό νερό, να τα βάλουμε σε ένα ψεκαστήρι, θα ψεκάσουμε το φυτό και όχι μόνο θα ξεφορτωθούμε τα ενοχλητικά έντομα αλλά και θα δυναμώσει το φυτό μας. Για να καθαρίσουμε τα τζάμια χρησιμοποιούμε ένα διάλυμα ζεστού νερού με λίγο πράσινο σαπούνι, κατόπιν ξεπλένουμε με 3 μέρη νερό και 1 μέρος ξύδι και μπορούμε να το σκουπίσουμε με μια παλιά εφημερίδα. Από αυτή τη χαραμάδα βγαίνουν μυρμήγκια. Θα ρίξουμε λίγο λάδι λεβάντας και δεν θα ξαναβγούν. Αν τα μυρμήγκια επιμένουν, η λύση που μπορούμε να εφαρμόσουμε είναι το ξύδι που τα σκοτώνει ακαριαία. Προσοχή όμως όχι σε μαρμάρινες επιφάνειες. Για πλύσιμο στο πλυντήριο επιλέγουμε ένα ήπιο απορρυπαντικό ή ένα βιολογικό απορρυπαντικό, όπως αυτά που μπορούμε να βρούμε σε καταστήματα πώλησης βιολογικών προϊόντων. Εναλλακτικά μπορούμε να φτιάξουμε και πάλι το δικό μας απορρυπαντικό, απλά διαλύοντας πράσινο σαπούνι σε λίγο χλιαρό νερό και αδειάζοντας το στη θήκη του πλυντηρίου. Για να αντιμετωπίσουμε δύσκολους λεκέδες, φτάνει να προσθέσουμε λίγη μαγειρική σόδα την ώρα που το πλυντήριο γεμίζει. Είμαστε σε ένα παιδικό δωμάτιο και ανακαλύπτουμε ότι τοξικές ουσίες δεν υπάρχουν μόνο σε εντομοκτόνα και απορρυπαντικά αλλά ακόμη και σε παιδικά παιχνίδια, ρούχα, στρώματα, μπογιές, ακόμα και σε αυτή τη μοκέτα. Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν σε μια τέτοια περίπτωση ώστε να αποφύγουμε τα τοξικά; Ας φροντίσουμε τουλάχιστον να μην αγοράζουμε πλαστικά παιχνίδια, τουλάχιστον όχι από PVC και ακόμα κάθε φορά πριν αγοράζουμε ένα προϊόν, να ρωτάμε, να ενημερωνόμαστε και να φροντίζουμε να βρίσκουμε πάντα την εναλλακτική λύση.

Θα δούμε σε σχέση με τα καλλυντικά. Βαφόμαστε εμείς οι γυναίκες, εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία μας αυτό;

Πολλά από τα καλλυντικά που χρησιμοποιούμε περιέχουν επικίνδυνες χημικές ουσίες, όπως φθαλικές ενώσεις, ενώσεις του κασσίτερου, συνθετικό μόσχο κ.α. Επειδή στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι εύκολο να αναγνωρίσουμε αυτές τις ουσίες από τις ετικέτες, επειδή δεν είμαστε χημικοί ώστε να γνωρίζουμε το ιδιαίτερο όνομα της κάθε μίας, η επιλογή μας είναι μόνο μία. Να επιλέγουμε καλλυντικά φτιαγμένα από φυσικές πρώτες ύλες αποκλειστικά.

Τα κείμενα που δημοσιεύονται αποτελούν την ακριβή απομαγνητοφώνηση των συνεντεύξεων, χωρίς καμία επεξεργασία.

Πηγή:Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα

http://www.rwf.gr/interviews_senaria-new.php?id=194&interview=1&interview_id=752